Het verhaal van Rianne Heezen

Na meer dan 40 jaar werkzaam te zijn geweest in het communicatie-onderdeel, waarin misschien wel het meest persoonlijke van de mens zich laat horen, de stem (en spraak, presentatie), gaat mijn leven een andere wending nemen. Waarom? Omdat verandering en pensionering nu een keer bij leven horen. Zoals mijn lieve moeder zei: Leven is opgaan, blinken en verzinken.

Foto: Rianne Heezen
(foto geplaatst met toestemming)

Wie ben ik?
Rianne Heezen, geboren 1957. Over mij is van alles te vertellen, maar als het over werk gaat: ik heb de opleiding logopedie-acoupedie in 1979 afgerond in Groningen, gewerkt in Delfzicht ziekenhuis Delfzijl, aan de Opleiding Logopedie Windesheim, Pabo Windesheim, in mijn eigen Stempraktijk, ArtEZ Conservatorium. In het laatste werkveld was ik zowel logopedist en docent naast coördinator Music & Health, het onderwerp, waarin ik initiator en drijvende kracht in een team werd.

De opleidingen die in een leven lang leren de revue passeerden, waren de logopedie-opleiding, de eerstegraads lerarenopleiding HBO gezondheidszorg Maastricht, de post HBO training Coaching en Supervisie, de mastercourse Arbeid en Gezondheid en ETC summerschool Salutogenic Environments in Health (WHO). Daarnaast vele via post HBO’s gevolgde en gegeven trainingen. Waaronder gegeven presentatietrainingen, zoals aan Nyenrode, maar ook gevolgde Pevocs, Pahn cursussen, EVT trainingen etc.

Wat haal je nu uit die vele mooie herinneringen naar voren?
De soepele samenwerking met KNO in mijn eerste baan, heeft mij op het stempad gebracht, samen met de aanstekelijke inspirator Jopie Kuiper, van wie ik les had gehad. Misschien was mijn droom wel me te kunnen uitdrukken in zang via mijn eigen stem, want een van mijn logopedieklanten in het ziekenhuis betaalde in natura: voor het aan haar aanleren van de tong r mocht ik zanglessen bij haar volgen. Ik vond dat meer dan geweldig en zo werd ik door deze actie inplaats van een afgewezen zangstudent conservatorium een levenslange projectkoorzanger.

Ik heb altijd avontuur gezocht door buiten gebaande paden te willen werken. Het liefst pionieren. Dat betekende voor mij: cross-overs maken tussen disciplines, organisaties, domeinen. Maar wel met een paar constanten:  de passie voor het onderwerp stem, expressie, presentatie als uitdrukking van je menszijn en daarnaast  het heilige geloof in de ander om te veranderen door kleine stapjes in elke dag.

Dus na een kleine 10 jaar ziekenhuis lonkte het avontuur : van zorg naar onderwijs, gezonde stemmen en jonge mensen! Zonder voorbeelden, ervaring, of opleiding startte ik in de opleiding Logopedie Windesheim, waar een didactiekopleiding verplicht was en zo begon ik aan een levenslange andere passie: onderwijs ontwikkelen en uitvoeren! Een voordeel voor mij was, dat onderwijs nooit stilstaat, dus scholingen, werkgroepen, visie bijeenkomsten zijn aan de orde van de dag. Uit de Windesheim Logopedieperiode herinner ik me vooral : flipovers, geeltjes, straatjes, skillslabs en handelingsgeoriënteerde analyses….Docententeam aan tafel, potten koffie en maar brainstormen, ontwikkelen, schrijven. En de conciërge, die op vrijdag 17 uur vroeg of ik een keer naar huis ging, want dan kon hij ook gaan.

Toen dreef ik door de toenemende coördinerende taken steeds meer af van het praktische logopedische vak en zelf knutselen aan stem en vaardigheden studenten. Dus zo kwam het (en door meer redenen), dat ik binnen Windesheim verhuisde naar de PABO en daar de logopedist en docent logopedie werd. Daar verzon ik van alles om het onderwerp communicatie van leerlingen en aanstaande leraren op de kaart te zetten, zowel voor de live opleiding, als voor de afstandsleerders door het hele land. Middels een constructie van beeldopdrachten, stagewerk en lessen werd het verplichte deel ingevuld en daarnaast konden studenten extra training logopedische vaardigheden aanvragen via een vrijwillig deel.

Als je nu vraagt wat de drijvende kracht in mij was om dit te ontwikkelen, was het: creativiteit en mijn eigen passie willen delen!

Er zijn zoveel herinneringen aan studenten, collega’s, het gebouw, welke kies je daaruit? Misschien, dat een oudcollega Dick mij eens zei: “als seniordocent heb je veel te bieden aan je juniordocentcollega’s, weet je dat wel? “. Daar had ik nooit bij stilgestaan.

In die tijd waren de tweejaarlijkse Pevocsymposia allang tot mijn routine gaan behoren, naast de gevolgde en gegeven stem- en presentatiescholingen, in- en extern. Van daaruit ontstond het netwerk stemprofessionals, wat tot een soort familie wordt door de veelvuldige ontmoetingen in exotische locaties. Ik zie me nog met Leo Meulenbroek en Jopie Kuiper rondbanjeren in Praag en in Dresden tegen een verbaasde Willem Kersing vertellen met een gehaast, rood hoofd van de hitte, dat ik perse in de lunchpauze van het symposium naar het Zwinger wilde rennen om 1 bepaald schilderij te zien! Na elke Pevoc ploos ik de abstracts uit en implementeerde en vernieuwde mijn inzichten en praktijk.

Van de 7 weekse post HBO training presentatietechnieken, die ik als docent verzorgde, herinner ik me het diverse pluimage, dat deelnam. Bijvoorbeeld de voorganger Leger des Heils, die volle zalen met gemak toesprak, maar niet to-the-point kwam en zo zijn clou miste in de preek. Of de cursist met podiumangst, die zijn leerresultaten tijdens de toetsles bezong in een zelfgeschreven lied. Of hoe we met de hele groep alle hoeken van het auditorium in Windesheim als luisteraar en spreker ontdekten en vergeleken qua verstaanbaarheid en impact.

Toen mijn Pabodirecteur mij opdroeg nederlands te geven inplaats van logopedie, vanwege eisen en inzichten van hogerhand over het Pabo curriculum, heb ik besloten Windesheim vaarwel te zeggen. Immers: een ander helpen zich uit te drukken en een gehoorde stem te geven was mijn passie, niet de spelling- en andere taalvaardigheden bijspijkeren van studenten. Gelukkig had ik al jaren een beroepsstempraktijk en was ik al een periode actief in het conservatorium ArtEZ. Dus ik had nog steeds meer dan genoeg te doen.

En zo kom ik op mijn mooiste periode van mijn werkende leven……

Hoe ik aan die mooiste periode begon?
Ik geloof(de) als altijd en meer en meer ondersteund door ervaring in de veranderbaarheid van gedrag en in het feit, dat gezonde gewoontes leiden tot efficiënt gebruik en dus minder klachten. Zo verkondigde ik vanuit zendingsdrang, pioniersbehoefte en creativiteit (want ik zag de vergezichten al helemaal voor me) en uit overmoed, dat aanstormend toptalent in ArtEZ te vergelijken is met topsporttalent qua blessuregevoeligheid. En zangers, maar ook instrumentalisten zouden gezonde gewoontes in studeren, leefstijl en speeltechniek juist binnen een topopleiding als vanzelfsprekend onderdeel van de beroepsvoorbereiding aangeboden moeten krijgen. Met als doel bewust en bekwaam worden in gezond studeren en performen.

Kennelijk kwam het over en dit resulteerde in een verkennende opdracht en startsein van het ontwikkelpunt Gezond Musiceren middels een symposium. Later werd dit het Loket Music&Health , wat ik 10 jaar heb mogen coördineren. Er is veel ontwikkeld aan Music&Health onderwijs, in verplichte en keuzevorm. Het onderwerp heeft smoel gekregen voor alle instrumentgroepen en muziekdisciplines binnen ArtEZ. Door samen te werken met disciplines zorg binnen en buiten ArtEZ is er een Music&Health team ontstaan, waarin vernieuwingen, best practices en wisselwerking een plek heeft gekregen, onder andere door mini symposia. Naast de coördinatietaken voerde ik de stem- en presentatielessen zelf uit en begeleidde zo vele zangers klassieke en lichte muziek, naast blazers en instrumentalisten,die graag de grondbeginselen stem wilden kennen en basisvaardigheden ontwikkelen in zingen en presenteren. En nog lessen logopedie binnen zangmethodiek, professioneel presenteren aan de muziekdocenten en bouw en werking van het zanginstrument. Het werd een mooi takenpakket.

Wat waren de mooiste herinneringen?
Is dat de klarinetstudent, die vertelde, dat ze de technieken om een vaardige “flatterzunge” toe te kunnen passen, nu gebruikt voor de lessen aan haar leerlingen? Of is dat de cellostudente, die me vertelde dat ik haar egodocument (een video over podiumspanning) mocht vrijgeven voor anderen om te zien, terwijl ze bij aanvang zelfs zichzelf niet kon terugzien op beeld? Of is het de zangeres, die vertelde, dat ze door de logopedie de aanwijzingen van haar hoofdvakdocent zang nu pas begreep?

Of is dat de continue muzikale entourage, die al begint, als ik maandags in het prachtige kloostergebouw de trap oploop? Of is het het muzikale hoogtepunt van de student, die jij zo goed kent , wanneer deze op het podium excelleert en je je zo bewust wordt van de betrekkelijkheid van jouw bijdrage aan dit soort fantastische talenten? Of is het de bewondering, die je steeds voelt voor de gedrevenheid, inzet, passie en kunde van die muziekprofessionals?

Of is het de muziek zelf, die je steeds weer raakt en ontroert en dat je die passie deelt met je collega’s en studenten? Muziek is zo veelzijdig, zo veelzeggend, zo veelstemmig. Praatten we maar wat minder en deelden we maar meer in muziek.

Mijn laatste mooie herinnering is de recente scholing op-de-valreep spreekstem aan zangdocenten locatie Enschede. Van alles kwam voorbij, inclusief een bezoekje aan KNO arts Robert Kuit in het MST. Ik heb genoten van de collegialiteit en uitwisseling van best practices.

Wat neem ik mee vanuit mijn werken met musici?
De vele jonge, ambitieuze, talentvolle studenten bewaar ik in mijn hart. De aanvankelijk moeilijk toegankelijke collegadocenten, die mij gaandeweg het vertrouwen gaven, en die mij zo dierbaar geworden zijn, vergeet ik nooit.

In deze laatste werkfase heb ikzelf veel van mijn collega’s en studenten geleerd. Met name : authentiek mogen en durven zijn in wat ik doe. Mogen staan op mijn eilandje in een complex geheel en daar trots op zijn.

Mijn passie, het geloof in de mogelijkheden van een ander, mijn creativiteit heb ik nooit verloren. Daarbij is gekomen een intense dankbaarheid voor de vele geschenken die ik heb gekregen: vertrouwen, nieuwe oren voor de zeggingskracht van muziek!

Ik ben oprecht dankbaar, dat ik iets heb mogen bijdragen in die muzikale topopleidingswereld. Vanuit de kraamkamer, binnenkamer, in de rafelkanten en afhechtingen is de passie bij mij binnengekomen en de muziek, die ik nu vanaf het podium hoor, is  voor mij veelbetekenender , veelstemmiger en oorspronkelijker geworden!  Het heeft mijn leven ongelooflijk verrijkt. Toch nog lid van de muzikale familie, toch nog toegelaten!
Zo ga ik weg met een lach en een traan.

Hoe verder?
Na het 10 jarig symposium Music&Health op 23 maart jl ,vond ik het tijd voor ArtEZ om aan opvolging te werken. Mirjam Hartkamp is mijn opvolger geworden, in de rol van logopedist ArtEZ Zwolle en Enschede en tevens tijdelijke coördinator Music & Health. Gertine Weij neemt de logopedietaken in Arnhem over. Goede kundige, flexibele vakspecialisten met een breed palet aan vaardigheden, precies wat nodig is in deze functie. Ik heb alle vertrouwen in hen beiden. Daarmee ben ik verzekerd van serieuze opvolging en voortzetting, want ArtEZ heeft aangegeven duurzame gezondheid middels het Loket hoog in het vaandel te willen blijven voeren de komende jaren.

En wat ga ik dan doen? Dat weet ik nog niet. Er zijn hobby’s, muziek, een paar besturen. Ga ik iets doen met mijn ervaringen, een nieuwe afslag nemen …… ? De toekomst zal het leren.
Maar geen geraniums. Die camper is er wel, dus we gaan het zien!

Tot slot!
Dank aan fijne collega’s, aan een beroepsgroep, die ertoe doet!
Als ik opnieuw zou kunnen kiezen, zou ik opnieuw dit pad gaan!
Van geen keuze heb ik spijt!

Voor alle jonge collega’s is mijn belangrijkste les:

Durf je vaardigheden in te zetten, vanuit de passie in je hart. Laat je niet weerhouden door behandelkamermuren, verzekeringseisen, onuitgesproken verwachtingen van je beroepsgroep. Jouw authentieke creativiteit en kracht geven je de toegevoegde waarde voor je beroepsgroep en voor jouw cliënten.  En zo word je zelf ook rijker!

 

Het ga jullie goed en wie weet zien wij elkaar eens!

Rianne Heezen