Voor zangers gesneden koek, voor logopedisten vaak niet: handig zijn met toonhoogte en octaaf. En onmisbaar als je regelmatig met zangers werkt. Als je bijvoorbeeld aan de hand van een fonetogram een goed classificatie-advies wilt geven aan een zanger(es).
Hier onder enkele tips:
Oefen in het overnemen van tonen
-
- van de ene vrouwenstem naar jouw vrouwenstem, van de ene mannenstem naar jouw mannenstem
- van een vrouwenstem naar jouw mannenstem, van een mannenstem naar jouw vrouwenstem
Oefen in het benoemen van overgenomen tonen
Gebruik altijd een instrument als ijkpunt, bijv. een stemvork, of een c op een instrument.
Blijf op een instrument binnen de 8 witte toetsen en 5 zwarte toetsen van 1 zogenaamd ‘octaaf’, van c tot en met b; dat helpt je focussen.
- Neem de toon over, en zoek de toon op op een instrument. Het geeft in het begin niet als je dat at random doet.
- Controleer je bepaling eventueel met een chromatic tuner. Accepteer – zeker in het begin – dat er afwijkingen zijn. In het begin is het belangrijk dat je ‘in de buurt’ leert komen. Op die manier krijg je steeds meer grip.
Oefen in het benoemen van het octaaf van de gezongen toon
Gebruik altijd een instrument als ijkpunt, bijv. een stemvork, of een c op een instrument.
- Bepaal je eigen stembereik: toonhoogte en octaaf van je eigen laagste, goed gezongen toon, en hoogste, goed gezongen toon.
- Zing mee met een willekeurig liedje, voel waar het liedje in jouw stembereik ‘zit’, en probeer het octaaf te benoemen. Leer dus jouw eigen stem als referentiepunt te gebruiken.
- Als je er een beetje handig in bent: probeer te benoemen: wat hoger of wat lager in het octaaf.
Theorie
De menselijke stem beweegt zich in de Nederlandse terminologie in:
- groot octaaf: van Groot C t/m Groot B (12 halve toonsafstanden: C-Cis/Des-D-Dis/Es-E-F-Fis/Ges-G-Gis/As-A-Ais/Bes-B)
- klein octaaf: van klein c t/m klein b (12 halve toonsafstanden)
- eengestreept octaaf: van c1 t/m b1 (12 halve toonsafstanden)
- tweegestreept octaaf: van c2 t/m b2 (12 halve toonsafstanden)
- evt. driegestreept octaaf: van c3 t/m plm. f3 (Koningin van de Nacht-aria)
Richtsnoer bij een vrouwenstem:
- ‘Laag’ = klein octaaf
- ‘Wat hoger en soms al best hoog klinkend’ = eengestreept octaaf
- ‘Hoog klinkend’ = tweegestreept octaaf
Richtsnoer voor een vrouwelijke tenor in een koor: klein c-g1/a1
Richtsnoer voor een vrouwelijke alt in een koor: klein f-c2
Richtsnoer voor een mezzo-sopraan in een koor: klein a-e2/f2
Richtsnoer voor een sopraan in een koor: c1-g2/a2
Richtsnoer bij een mannenstem:
- ‘Laag’ = groot octaaf
- ‘Wat hoger en soms al best hoog klinkend’ = klein octaaf
- ‘Hoog klinkend’ (bijv. zangers als Freddy Mercury, Marco Borsato, etc.) = eengestreept octaaf
Richtsnoer voor een bas in een koor: groot E/F-d1
Richtsnoer voor een bariton in een koor: groot G/A-e1
Richtsnoer voor een mannelijke tenor in een koor: klein c-g1/a1, evt. c2
Foto: Korg Chromatic Tuner AT12, hulpmiddel bij het overnemen van toonhoogtes.
Voor hulp: stuur een mail aan info@micheldekortvocaltraining.nl