Feit of fictie?, 20/5/2020: Een uitspraak van radiomaakster Stef Visjager: huilen is heel slecht voor een operastem.
Ingesproken tekst MdK:
“Je stem is de spiegel van je ziel. Als je verdrietig bent, als je onzeker bent, hoor je dat aan je stem; die klinkt bijvoorbeeld wat minder helder, wat bibberend. Dat vraagt van een professionele zanger meer het inzetten van een goede stemtechniek.
Als je een beetje huilt, wat zachter huilt, valt dat voor de stem nog wel mee, denk ik.
Maar als je hard huilt, zo helemaal van onderuit heel diep, en dan ook nog lang – dat kan als je heel verdrietig bent – , dan is dat zeker slecht voor je stem; je raakt wat schor of hees. Het is te vergelijken met langer hard hoesten of hard kuchen: je blesseert je stembanden.
Feit of fictie? Zeker een ‘feit’!
Kan 1 flinke huilbui het verschil maken?
Ja, dat kan, als je een stem hebt die gevoelig is, die snel hees wordt. Vaak zijn dat mensen die heel hun leven al snel hees zijn, bijvoorbeeld na een feestje, na een avond zingen. Ik zie dat bij de gemiddelde operazanger/zangeres nog niet zo gebeuren, maar het kan wel.
Maar in het algemeen raakt je stem geblesseerd als je over langer periode heel hard huilt.
En net als dat je langer hard hoest raken de stembanden geirriteerd, worden wat rood; in het slechtste geval ontstaat er een poliep of – na een langere periode – stemband knobbeltjes.”
En hoe zit het met huilen in de opera zelf?
Er bestaat vaak een spanningsveld tussen wat een regisseur wil dat een speler/zanger doet en wat goed is voor de stem. Op het toneel moeten spelers regelmatig roepen, gillen of huilen. Een professional doet dat op een verantwoorde manier, gebruikt stemtechniek of gebruikt haar/zijn stemtechniek zo dat het zo min mogelijk schade doet aan de stem. Een amateur duikt er meestal vol in, roept zo hard mogelijk, huilt de longen uit het lijf; heel slecht voor de stem. Ik stimuleer spelers soms om in gesprek te gaan met de regisseur, duidelijk aan te geven wat goed is voor de stem en wat slecht is, te zoeken naar tussenoplossingen: geloofwaardig voor het spel, maar ook zo goed mogelijk voor de stem. En als een regisseur niet mee wil denken: ben burgerlijk ongehoorzaam, zeg niks, maar probeer gewoon zo veilig mogelijk stemtechniek in te voegen. En heel vaak is het dan zo: niemand die het opvalt.