In een aantal vragen wordt een beeld geschetst van verschillende stemprofessionals, zowel KNO-artsen, logopedisten als zangdocenten.
I went into the woods, to live deep, and suck out all the marrow of life. To put to rout all that was not life, and not, when I came to die, discover that I had not lived.
Henri D. Thoreau, Walden Pond, vrij geciteerd uit Dead Poets Society.
Vandaag: Rico NPM Rinkel, KNO-arts/Laryngoloog en ooit opgeleid tot logopedist, nu werkzaam in Amsterdam UMC, afdeling KNO-heelkunde.
- Rico is opgeleid tot logopedist op de Logopedie opleiding in Eindhoven en studeerde af in 1988. Daarna heeft hij als (dienstplichtig) logopedist gewerkt voor kinderen van beroepsmilitairen en in een revalidatiekliniek in Duitsland. In 1990 is hij geneeskunde gaan studeren, gevolgd door een vervolgopleiding tot KNO-arts.
Sinds 2003 is hij werkzaam in Amsterdam UMC. Hij onderzoekt, behandelt en begeleidt volwassenen en kinderen met klachten op het gebied van stem, spraak, ademen, kauwen en slikken, zowel klinisch/chirurgisch als poliklinisch. - Heeft speciale aandacht voor complexe stemproblemen, onbegrepen stem- en keelklachten, hoofd-halsoncologie en genderdysfonie.
- Is betrokken bij onderzoek naar Kwaliteit van Leven op het gebied van Hoofd-Halskanker, in het bijzonder bij spraak, stem en slikken, maar
- Zingt als tenor in musicalvereniging OVA in Amstelveen, waar hij rollen neerzette in onder andere Kiss me Kate, Ciske de Rat en Jekyll&Hyde.
1. Welke overtuiging of handelswijze heeft je beroepsmatig handelen de afgelopen 5 jaar het meest verbeterd?
Echt luisteren naar de patiënt is zoveel belangrijker dan het beantwoorden van de primaire vraag. Er zit altijd een verhaal achter de klacht. Waarom komt deze persoon, met deze klacht, op dit moment, met deze vraag, bij mij? Is het de patient zelf? Of zijn omgeving die hem stuurt? Wat verwacht hij van mij?
2. Welke patiënt of behandeling is je het meest bijgebleven en waarom?
Dat zijn de patiënten die met een onbegrepen klacht binnenkwamen en waar we (als team) uiteindelijk ofwel een verklaring konden geven, of een oplossing. En dat zijn er zo velen. Maar meest bijzonder vond ik toch de jongeman van twintig, die altijd een hoge stem had. Hij werd er mee gepest, hij werd uitgescholden. Niet eerder dan sinds de verwijzing en het onderzoek in ons centrum was de verklaring daar: sinds de hartoperatie die hij onderging vlak na zijn geboorte stond zijn (linker) stemband stil. Niemand had, vreemd genoeg, die relatie gelegd. Door hoger te spreken sloten zijn stembanden beter, en had hij volume. Door een medialiserende thyreoplastiek kreeg hij zijn “eigen” stem terug. Een stem waar hij, na de operatie echt aan moest wennen, samen met zijn logopediste. Maar het geluk van die jongen, die man, was heel mooi om te zien, zo’n zes maanden na de operatie.
3. Wat vind je de beste tips op stemgebied?
- LaxVox, bubbelen, het lijkt bijna een geloof voor sommigen. Maar voor mij geldt vooral dit: gebruik het als ontspanning. Het móeten bubbelen, het dwangmatig blazen in een slangetje, leidt alleen maar tot stress.
- Als je geluid niet klinkt zoals je gewend bent: ga dan voor jezelf na. Wat kan de oorzaak zijn: overbelasting, stemmisbruik (inclusief roken), hormonen? Neem rust, maar geen stemrust. En is de klacht niet voorbij na 4-6 weken: laat er naar kijken.
- Je huisarts is je beste vriend. Maar 1 ding kan hij niet: je stembanden zien. Een goede KNO-arts, met een stroboscopisch onderzoek, kan dat wel.
4. Welk boek zou je collega’s aanbevelen en waarom?
Clinical Laryngology – the Essentials, Van Fried en Tan-Geller. Goed geillustreerd en geeft mooi weer wat de problemen en mogelijke oplossingen in het laryngologisch vak zijn.
5. Als je ergens een gigantisch bilboard zou kunnen neerzetten, wat zou er dan op staan en waarom?
Denk positief!
Ga uit van de kracht, niet van de zwakte. Pak je kans, en besef: je kan jezelf heel veel makkelijker veranderen dan dat je anderen kan veranderen.
6. Welk advies zou je geven aan een logopedist die zich wil specialiseren op stemgebied?
– Kennis van anatomie en fysiologie
– Ga met je patiënt mee naar de KNO-arts
– Werk aan je netwerk
7. Wat vind je belangrijk om aan collega stemprofessionals te melden?
Logopedische zorg is een essentieel vakgebied in onze samenleving. Zie jezelf als lid van een groep die DE expertise heeft om de stem centraal te zetten en sterker te maken. Kijk niet naar zangdocenten en andere stemprofessionals als bedreiging, maar neem ze mee in je netwerk. Werk mee aan onderzoeken of initieer ze om de bewijzen van effectiviteit te vergroten zodat de logopedist niet over het hoofd kan worden gezien.
Ik geef de bal van ‘stemprofessional in beeld’ door aan:
Ties van Deurzen
Foto: van vumc.nl