Stemprofessional in beeld 13: Marthè Nijkamp
In een aantal vragen wordt een beeld geschetst van verschillende stemprofessionals, zowel KNO-artsen, logopedisten als zangdocenten.
Vandaag: Marthè Nijkamp, Logopedist bij Stem- en slikcentrum, Heerlen
“Ga all-in”, als een soort overgave. Voordat je namelijk ‘all-in’ gaat moet je in je hart een keuze hebben gemaakt. All-in gaan is kiezen voor het vak en kiezen voor de patiënt, ieder half uur. Deze houding heeft niet alleen mijn patiëntwerk in kwaliteit verbeterd, maar ook alle andere beroepsmatige aspecten. Vind ik fonetografiesoftware te duur? Dan maak ik zelf een goedkopere én betere variant. Bestaat er geen e-learningplatform? Dan maken we die toch zelf? Voor mij omvat dit aspect van overgave alles wat ik doe of kan doen om ons vak te verstevigen, behouden en ontwikkelen.
2. Welke patiënt of behandeling is je het meest bijgebleven en waarom?
Ik behandelde een vrij jonge mevrouw met ALS. Als logopedist mocht ik haar begeleiden in stem, spreken en slikken, vanaf de diagnose. Ik weet nog goed dat ze zelfs haar (zang)stem wilde oefenen al kon ze haar lippen niet meer sluiten rondom de laxvox. “Mijn stem is het laatste wat me ontnomen kan worden”, zei ze. Ze zal me altijd bijblijven, niet alleen vanwege het ‘anker’ wat ze in haar stem vond, maar omdat ik haar mocht begeleiden tot op de laatste dag.
Als eerste: gun je stem soms een pauze. Voornamelijk bij beroepssprekers zijn momenten van stemrust onontbeerlijk. Alles heeft herstel nodig als het belast wordt. Ten tweede: hydrateer! Niet enkel met slokjes water, maar ook met het inademen van waterdamp. Daar hoort ook het afleren van mondademen bij. Als laatste ‘beste tip’ zou ik zeggen: zorg goed voor je lichamelijke en geestelijke gezondheid. Misschien een algemeen advies, maar het is een waarheid dat een gezonde, weerbare stem eigen is aan gezonde en weerbare lichaam en geest!
“Clinical Voice Pathology: Theory and Management” van Stemple, Roy en Klaben. Erg mooi om terug naar de essentie komen.
“STEM JE STEM!”, en dan met een afbeelding of tekstje die aanzet om eigen stemvaardigheid te vergroten. Volledig in de trend van bewustzijn, preventie, stemergonomie en kennis!
Als je je wilt specialiseren vind ik dat je twee dingen moet doen. Als eerste: lees veel boeken over stem, en dan ook vooral wetenschappelijke artikelen. Hiermee voeg je kennis in de diepte toe, en polijst je je opvattingen bij. Op de tweede plaats is het belangrijk om veel patiënten te behandelen. Als je 2 stempatiënten per week ziet gaat het niet bepaald hard. Sterker nog: neem voornamelijk nog patiënten aan die bij je specialisatie(s) horen. Behandel behandel behandel!
7. Wat vind je belangrijk om aan collega stemprofessionals te melden?
“Vermijd het hamer-effect”. Te vaak kunnen we onszelf of onze mede-(para)medici betrappen op een situatie waarin er maar door één bril wordt gekeken. Hierdoor eindigen we met eenvormige, algemene behandelingen. Lax-Vox is hier gevoelig voor. Menig therapeut komt direct met een Lax-Vox aanzetten, terwijl het probleem nog niet genuanceerd genoeg geanalyseerd is. Is het wel altijd de juiste optie? Als ik alleen een hamer heb (lees: Lax-Vox), zal ik namelijk overal spijkers zien, en na het kromslaan van iedere schroef ‘jammer’ zeggen. Dit hamer-effect vermijden betekent: redeneren vanuit de cliënt en diens noden én passende oplossingen vinden, niet enkel generieke.