150 jaar laryngectomie

Door Lucas Oskam, logopedist het Haaglanden Medisch Centrum en klassiek zanger (tenor).

Het is dit jaar 150 jaar geleden dat de Oostenrijkse prof. dr. Theodor Billroth (1829-1894) de eerste volledige laryngectomie uitvoerde.

Ter ere van dit feit organiseerde het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis in Amsterdam de Billroth Memorial Laryngectomy Conference. Deze werd gehouden op 23 en 24 november jl. Ik had de eer en het genoegen hier naartoe te mogen. Graag vertel ik u wat mij bijgebleven is van dit interessante symposium.

Voor wie niet bekend is met een laryngectomie: een laryngectomie (ook wel totale larynx extripatie (TLE) genoemd) is een chirurgische ingreep waarbij de larynx (het strottenhoofd) geheel of gedeeltelijk wordt verwijderd. Dit wordt meestal gedaan als behandeling voor

bepaalde vormen van keelkanker. Na de ingreep wordt de ademweg hersteld met een tracheostoma, een opening in de hals waardoor de patiënt ademt. Zoals u zich kunt voorstellen verandert hierdoor het maken van stemgeluid ook.

Tijdens het congres was er daarom, naast aandacht voor de nieuwste chirurgische technieken, ook veel aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen en inzichten op het gebied van spraak- en stemrevalidatie na een laryngectomie.

Zo is het bijvoorbeeld zo dat het moment van plaatsing van de stemprothese (een klein, klepachtig medisch hulpmiddel dat in een opening tussen de luchtpijp en de slokdarm wordt geplaatst, om zo lucht door te kunnen laten om stemgeluid te kunnen maken) per land verschilt. Uit meerdere onderzoeken blijkt dat als dit geplaatst wordt tijdens de eerste operatie dit de beste uitkomsten geeft. Echter was er een Amerikaanse arts die vertelde dit juist in een tweede operatie te doen, zodat er in samenspraak met de logopedist gekeken kan worden naar de juiste locatie van plaatsing. Dit om de revalidatie hierna te verbeteren. Voor mij als logopedist een bijzonder inzicht, waar ik het graag met onze artsen over wil gaan hebben.

Ook presenteerde onderzoeker en logopedist dr. Klaske van Sluis haar promotie-onderzoek, waarin zij onder andere vrouwelijke patiënten na een totale laryngectomie heeft geïnterviewd over hun perspectief op het leven na een totale laryngectomie. Hierin kwam naar voren dat vrouwen stigmatiserende problemen kunnen ondervinden. Zoals bijvoorbeeld bij terugkeer naar werk, bij het uitvoeren van zorgtaken, maar ook in de relatie met hun partner op het gebied van intimiteit of sociale interactie. Zij pleitte er dan ook voor om deze informatie mee te nemen in de voorlichting naar patiënten om hen zo beter voor te kunnen bereiden op de veranderingen die na deze operatie volgen. Ik probeer in mijn begeleiding van patiënten hier altijd voor open te staan, maar door dit onderzoek zal ik dit actiever ga navragen bij mijn patiënten.

Een bijzonder onderdeel waren ook de technische innovaties, zoals bijvoorbeeld apps waarbij fluisterspraak kan worden omgezet naar stemgeluid. Hierdoor kan een persoon in real time ’spreken’ met een vol stemgeluid. Bijzonder nietwaar? Ik hoop dat deze innovaties snel toepasbaar worden en de kwaliteit van leven voor patiënten na een laryngectomie hierdoor wordt vergroot.

Als laatste wil ik graag het project Shout Out Cancer benoemen. Dr. Thomas Moors, een Vlaamse arts, vertelde over dit bijzondere project. Door middel van het vormen van een laryngectomie koor proberen hij en zijn team mensen weer vertrouwen terug te geven in hun nieuwe stemgeluid, maar ook andere mensen kennis te laten nemen over het leven na deze ingreep.

U als stemprofessional zal misschien niet dagelijks te maken hebben met mensen die deze ingreep hebben gehad. Toch hoop ik dat door het lezen van bovenstaande uw interesse is gewekt, zodat u mogelijk de volgende keer ook zo’n interessant symposium gaat bezoeken over dit boeiende onderwerp.

Bron: Wikipedia