Intubatie
KNO-artsen Jan Willem Arendse en Peter van Rijn schreven voor Stemplatform een informatief stuk over intubatie. Lees hieronder het artikel.
Intubatie is een procedure waarbij een buis in de mond of neus wordt ingebracht en vervolgens in de luchtwegen om lucht in en uit de longen te helpen verplaatsen
Er zijn verschillende redenen waarom het kan worden uitgevoerd, maar het wordt voornamelijk gebruikt om de ademhaling te ondersteunen tijdens een operatie of een noodgeval.
Historie: (L.H.D.J Booij, L. Feenstra, Ned Tijdschr Geneeskd. 1990;134:1205-9
Hippocrates pleitte al voor het langs de natuurlijke weg invoeren van een canule in de trachea. De orotracheale intubatie met behulp van speciaal daartoe vervaardigde gouden en zilveren buisjes werd circa 1300 jaar na Hippocrates opnieuw geïntroduceerd door de Arabische arts Avicenna ter behandeling van dreigende verstikking. William MacEwen uit Glasgow gebruikte in de tweede helft van de vorige eeuw bij operaties een blinde nasale intubatietechniek waarbij de glottis op gevoel met de vingers werd gelokaliseerd en via de mond een metalen ademwegbuis werd ingebracht.5 Hij intubeerde de patiënten bij vol bewustzijn en zonder lokale anesthesie, waarna chloroform via de ademwegbuis (‘tube’) werd toegediend en de operatie kon worden uitgevoerd. Als indicaties voor intubatie hanteerde hij de noodzaak tot het open houden van de luchtwegen in het bijzonder bij operaties in het hoofd-halsgebied, het optreden van larynxoedeem, de veilige toediening van anesthesie, de mogelijkheid van het uitvoeren van een bronchiaal toilet en voor kunstmatige beademing. Deze indicaties van MacEwen vormen ook heden ten dage nog de basis van endotracheale intubatie, aangevuld met de indicatie tot het mogelijk maken van positieve-drukbeademing en het voorkómen van aspiratie. Intubatie vond aanvankelijk op het gevoel plaats. De intubatie werd aanzienlijk vereenvoudigd door de introductie van de directe laryngoscopie door Alfred Kirstein in 1895.6
Reeds kort na de introductie van endotracheale intubatie verschenen de eerste mededelingen over beschadigingen van larynx en trachea. Mede op grond hiervan ondergingen de laryngoscopen aanpassingen.
In het midden van de jaren veertig werd de eerste plastic ademwegbuis met opblaasbare manchet geïntroduceerd. De manchet voorkomt lekkage van speeksel en maaginhoud naar de longen, waardoor het ontstaan van chemische pneumonie na algehele anesthesie en intubatie aanzienlijk afnam. Regurgitatie van maaginhoud tijdens algehele anesthesie blijkt bij 25-26% van de patiënten voor te komen. Zonder opblaasbare manchet stijgt het aantal gevallen van aspiratie tot 56-75%.
De moderne endotracheale ademwegbuizen worden vervaardigd uit polyvinylchloride (PVC) of polyurethaan waardoor toxische effecten op de luchtwegen minder voorkomen. Er zijn verschillende soorten ademwegbuizen, elk met een specifieke indicatie. Zo wordt soms een metaaldraad in de wand opgenomen (gewapende ademwegbuis), waardoor afknikken of afdrukken tijdens bijvoorbeeld intra-orale chirurgie nauwelijks nog kan voorkomen.
De endotracheale intubatie werd in Nederland pas na de tweede wereldoorlog ingevoerd en vond slechts zeer langzaam ingang. Ruw geschat worden momenteel in ons land 1 miljoen intubaties per jaar uitgevoerd. In de moderne anesthesie en in de intensieve zorg behandeling is endotracheale intubatie niet meer weg te denken.
De huidige beademingsapparatuur geeft minder mechanisch trauma aan de luchtwegen. De verminderde toxiciteit, minder druk van de manchet op de tracheawand en aanpassing van de vorm hebben ook langdurige intubaties mogelijk gemaakt. Toch wordt endotracheale intubatie bij voorkeur niet langer gegeven dan (arbitrair) circa twee weken.
Gebruik van intubatie
Wanneer de buis door de mond wordt ingebracht, wordt dit endotracheale intubatie genoemd.
Wanneer het door de neus wordt ingebracht, staat het bekend als nasotracheale intubatie.
Er zijn verschillende redenen waarom iemand geïntubeerd kan worden, en de gebruikte methode hangt af van het doel.
Endotracheale (via de mond) intubatie wordt in de meeste noodsituaties gebruikt.
Dat komt omdat de buis die door de mond wordt geplaatst groter is en gemakkelijker in te brengen is dan de buis die door de neus wordt ingebracht.
Endotracheale intubatie kan worden gebruikt om:
De luchtweg open te houden om zuurstof, medicijnen of algehele anesthesie toe te dienen
De ademhaling te ondersteunen bij mensen met longontsteking, emfyseem, hartfalen, ingeklapte long of ernstig trauma
Een blokkade van de luchtwegen op te heffen
Te voorkomen dat er vloeistof in de longen komt als gevolg van een beroerte, overdosis of massale bloeding uit de maag of slokdarm (voedingssonde)
Nasotracheale (door de neus) intubatie wordt gebruikt om:
De luchtwegen te beschermen als er een te behandelen afwijking is in de mondholte.
Het levert een toegangsweg voor beademing en inhalatie anaesthesie bij operaties waarbij de mond, het hoofd of nek (inclusief tandheelkundige ingrepen) in het operatie terrein liggen. Een orale (via de mond) plaatsing van de beademingsbuis zou dan te risicovol zijn.
Risico’s
De voordelen van intubatie wegen meestal op tegen de risico’s.
Toch zijn er enkele gevallen waarmee rekening moet worden gehouden, vooral bij mensen die lange tijd aan de beademing liggen.
Veel voorkomende risico’s zijn onder meer:
Kokhalzen of stikken
Keelpijn
Heesheid
Bloeden
Een gat in de slokdarm of het zachte gehemelte
Trauma aan de tanden, mond, sinussen, strottenhoofd (stembox) of luchtpijp (luchtpijp)
Bacteriële infectie, zoals aspiratiepneumonie
Schade aan zachte weefsels bij langdurig gebruik
Onvermogen om van een beademingsapparaat te worden gespeend, waardoor een chirurgische ingreep nodig is om een buis rechtstreeks in de luchtpijp in te brengen om te helpen bij het ademen (tracheostomie)
Indicaties voor tracheotomie en intubatie
Indicaties voor het verrichten van tracheotomie en intubatie zijn:
-opheffen van obstructies van de luchtwegen (o.a. oedeem, trauma, tumor);
– voorkomen van inspiratie van voedsel en speeksel (aspiratie);
– bieden van een betere mogelijkheid tot het afzuigen van overvloedige long- en bronchussecreties (bronchiaal toilet);
– scheppen van mogelijkheid tot langdurige kunstmatige beademing (comateuze patiënten);
– ondersteuning van uitgebreide operatieve ingrepen aan hoofd, hals en strottenhoofd (o.a. laryngectomie).
Endotracheale intubatie
Techniek
Endotracheale intubatie kan worden uitgevoerd via de mond (orotracheale intubatie), de
neus (nasotracheale intubatie) en percutaan (tracheotomie of transtracheale intubatie).
De orale en nasale intubatie kunnen à vue, met behulp van een laryngoscoop (meestal), of blind worden uitgevoerd.
Indien niet goed onder direct zicht kan worden geïntubeerd maakte men aan het eind van de vorige eeuw gebruik van een techniek waarbij de ademwegbuis over een geïntroduceerde flexibele ‘fiberoptic’ bronchoscoop in de trachea werd geleid.
Tegenwoordig wordt bij lastiger intubaties, zoals anatomische afwijkingen (bijvoorbeeld retrognathie, acromegalie, fixatie van de kaakgewrichten, trismus van de kaakspieren, bewegingsbeperkingen in de hals, kyfoscoliose, torticollis) in het hoofd-hals gebied vaak gebruik gemaakt van een videolaryngoscoop waarbij geïntubeerd kan worden terwijl men de ingang van de luchtweg kan zien op een monitor. Hierdoor kan de procedure voorzichtig worden verricht en kunnen de stembanden ontzien worden.
Larynx masker:
Wordt gebruikt voor de beademing van operatie patiënten die een korte operatie ondergaan onder algehele narcose, meestal in dagbehandeling. Voorts wordt een larynxmasker gebruikt wanneer intuberen niet of nauwelijks mogelijk is, bijvoorbeeld wanneer de patiënt of hulpverlener zich bij een ongeval in een lastige positie bevindt. Een nadeel is dat het larynxmasker de luchtpijp niet volledig afsluit en dat operaties van de stembanden, larynx en de luchtpijp niet mogelijk zijn.
Techniek
Het larynx masker wordt “blind” ingebracht.
Comments